یائسگی

یائسگی

واژه یائسگی در زبان انگلیسی به معنای خبر از قطع یک مرحله کلافه کننده در زندگی می دهد.
واژه menopause (یائسگی) از ترکیب دو واژه menstruation (قاعدگی) و pause (بند آمدن و قطع شدن) شکل گرفته است.
این معنی نشان از ورود زن به یک مرحله جدید دارد و به خودی خود فاقد جنبه توصیفی مشخص برای حالتی است که زن به خود می گیرد یا باید بگیرد.

در طی سنین باروری هیپوتالاموس ( قسمتی از مغز ) هورمون رها کننده گنادوتروپین ( GnRh ) را آزاد می نماید.
این هورمون بر روی غده هیپوفیز که در قسمت پایه مغز قرار گرفته اثر کرده و منجر به ترشح هورمون LH و FSH از غده هیپوفیز می شود .
هورمون LH و FSH به نوبه خود سبب بالغ شدن فولیکول ها در تخمدان شده و یک تخمک جدید از فولیکول هر ماه آزاد می شود .
فولیکول همچنین تولید هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون را افزایش داده که این هورمونها سبب ضخیم تر شدن پوشش داخلی رحم می شود.
این پوشش داخلی خود را آماده کرده تا تخمک بارور شده را بپذیرد و آن را تغذیه نماید.
در صورت عدم لقاح ، مقدار استروژن و پروژسترون کاهش یافته و پوشش داخلی رحم کنده و ریزش می کند و خونریزی قاعدگی شروع می شود .
همزمان با رسیده به حوالی یائسگی ،‌ تخمدانها شروع به مقاومت در برابر هورمون FSH کرده
و غده هیپوفیز بیشتر و بیشتر FSH تولید کرده تا سطح استروژن را بالا نگه دارد .
این حالت سبب سیکل قاعدگی نامرتب شده و خونریزیهای سنگین و غیرقابل پیش بینی در طول پریودها رخ می دهد .

جالب است بدانید …

در زبان فارسی، این حالت بدنی در زنان، در هیئتی مُعرب، به صفت فاعلی بدل شده و تکلیف زن را معلوم کرده است.
واژه یائس پیش از هر چیز بار توصیفی یاس و ناامیدی به واسطه نابارور شدن،
پا به سن گذاشتن، و جوانی از دست رفته را به سوگ نشستن دارد.
گذشته از رویکرد سنتی و نگاه مردسالارانه ای که باب شدن این واژه معلول آن است،
بار معنایی آن برای زنان فارسی زبان امروز توابع روان شناختی دارد.

تا تخمک گذاری برقرار است، قاعدگی هم منظم است.
در شروع یائسگی این نظم از بین می رود.
قاعدگی به شکل نامنظم وجود دارد ولی خونریزی ناشی از تخمک گذاری نیست
و به دلیل اختلالات هورمونی و کمبود میزان استروژن رخ می دهد
به عبارتی وقتی تخمک گذاری به طور فیزیولوژیک انجام نشود، یعنی مرحله دوم بعد از آزاد شدن تخمک که همان ترشح پروژسترون است
اتفاق نیفتد، بافت آندومتر برای کاشته شدن جنین احتمالی یا ایجاد قاعدگی آماده نمی شود
و افزایش ضخامت این بافت به دلیل انجام نشدن تخمک گذاری باعث ریزش نامنظم قسمت هایی از آن و خونریزی می شود.

سن یائسگی

سن یائسگی در ایران بین ۵۰ تا ۵۵ سالگی است. به طور معمول، تخمک گذاری بین ۴۰ تا ۴۵ سالگی خاتمه می یابد
و از آن به بعد گه گاه تخمکی آزاد می شود.
به همین دلیل شاهد حاملگی های اندکی در سنین حدود ۵۰ سالگی هستیم.
در ۴۰ تا ۴۵ سالگی هم اگر تخمک گذاری انجام شود،
به علت مناسب نبودن کیفیت تخمک ها، حاملگی موفق به ندرت مشاهده می شود.
در صورتی که بارداری در این سنین (۴۵ به بالا) رخ دهد، احتمال آنومالی (ناهنجاری) جنین حدود ۴۰ درصد بیشتر از سایرین است.

اگر یائسگی در سنین پایین تر از ۴۰ سالگی رخ دهد، به آن یائسگی زودرس اطلاق می شود.
این عارضه می تواند به علل ژنتیکی یا عفونی منجر به تخریب تخمدان رخ دهد.
جراحی و برداشتن تخمدان ها نیز فرد را دچار قطع عادت ماهیانه و یائسگی می کند.

علائم یائسگی

علائم کلی یائسگی شامل بدخلقی، عصبانیت، بی حوصلگی، سوءهاضمه، جوش زدن صورت، خشکی بدن،
کاهش تمایل جنسی، گرگرفتگی یا احساس سرما، تغییرات (افزایش یا کاهش) فشار خون، و بی خوابی است.
در این دوران زن احساس می کند در حال از دست دادن طراوت و زنانگی خود است و دچار زودرنجی و افسردگی می شود.

مرحله قبل از یائسگی، علاوه بر تغییرات فوق، شامل نوسانات قاعدگی هم می شود.
به این صورت که قاعدگی ها نامنظم می شود و زودتر و دیرتر رخ می دهد.
از طرف دیگر، مقدار و مدت زمان خونریزی هم تغییر می کند و گاهی همراه با درد شدید
و دفع لخته و در مواقعی بسیار شدید است که موجب نگرانی زنان می شود.