نشان لوح کیفت آزمایشگاه
شاید با عبارت «لوح کیفیت» آشنا باشید. عبارتی که در واقع تداعی کننده نوعی اعتبار برای ارائه دهندگان خدمت، در ذهن ماست.
اما داشتن این لوح برای آزمایشگاهها که ارتباط مستقیمی با سلامت و بهداشت مردم دارند،
میتواند تضمین قابل قبولی در ارائه خدمات سلامت در این مراکز باشد و از این نظر دارای اهمیت دوچندان است.
چرا که داشتن این لوح کیفیت برای آزمایشگاهها و استقرار سیستم مدیریت کیفیت در آنها طبیعتا باعث بالا رفتن کیفیت خدمات آنها،
و افزایش میزان دقت نتایچ آزمایش ها است و میتواند رضایتمندی بیشتر بیماران و پزشکان را به دنبال داشته باشد.
برای این منظور از سال ۸۶، مدت کوتاهی بعد از ابلاغ استانداردهای آزمایشگاهی،
آزمایشگاه مرجع سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور طرح اهدای لوح کیفیت را آغاز کرد که تا به امروز هم ادامه دارد.
استانداردسازی در آزمایشگاهها با چه هدفی و از چه زمانی در آزمایشگاهها اجرایی شد؟
در سال ۱۳۸۶ به دنبال تعهد ایران به رعایت الزامات IHR (یا قوانین بین المللی بهداشت).
مبنی بر ضرورت استقرار سیستم مدیریت کیفیت در آزمایشگاهها، و نیز صلاحدید مسئولین وقت بر ایجاد تحولی در نظام آزمایشگاهی کشور،
این برنامه به شکل اصولی و منسجم در وزارت بهداشت به اجرا درآمد،
بدین منظور دستورالعمل‌های استاندارد پایه آزمایشگاهی با استفاده از مراجعی مانند ایزو ۱۵۱۸۹،
مراجع و راهنماهای سازمان جهانی بهداشت و دستورالعمل‌های CLSI تدوین و در شهریور همان سال جهت اجرا به دانشگاه‌ها ابلاغ شد.
آیا تفاوت محسوسی در میزان دقت و صحت آزمایش میان آزمایشگاه‌های دارای لوح کیفیت با سایر آزمایشگاهها وجود دارد؟
در ممیزی برای اهدای لوح کیفیت، استقرار سیستم مدیریت کیفیت و نحوه اجرای فرایندهای مختلف آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
سیستم مدیریت کیفیت نیز ارکان مختلفی داشته که مدیریت صحیح آنها در آزمایشگاه،
بستر مناسبی برای اجرای فرآیندهای کلیدی آزمایشگاه که شامل فرآیندهای قبل، حین و پس از انجام آزمایش هستند،
فراهم می‌کند بنابر این اگر از مدیریت یا اجرای صحیح این ارکان اطمینان حاصل شود، اطمینان از اعتبار نتایج آزمایش‌ها نیز بیشتر می‌شود.
بطور کلی اجرای سیستم مدیریت کیفیت و رعایت استانداردهای آزمایشگاهی طبیعتا و منطقا بر بهبود کیفیت و دقت و صحت،
نتایج آزمایش که خروجی اصلی آزمایشگاه است اثرگذار است.
بنابراین انتظار می‌رود آزمایشگاه‌هایی که در استقرار الزامات استاندارد دقیق‌تر و کامل‌تر عمل کرده باشند نتایج قابل قبول‌تر و معتبرتری ارائه کنند.
به باور مسئول فنی وکارکنان آزمایشگاه‌های دارای لوح کیفیت، دریافت آن تاثیر محسوسی بر روی دقت و صحت نتایج آزمایش‌ها داشته است.
البته این مواردی که گفته شد به هیچ وجه نباید این تصور را ایجاد کند که در آزمایشگاه‌هایی که فاقد لوح کیفیت هستند،
دقت و صحت نتایج آزمایش‌ها اشکال دارد و یا غیرقابل اعتماد هستند.
اما آزمایشگاهی که سیستم مدیریت کیفیت را بطور صحیح و کامل پیاده کرده باشد بطور موثرتری میتواند از اعتبار نتایج آزمایش‌های خود دفاع کند،
چرا که بطور مستمر در حال شناسایی و رفع خطاها و یا جلوگیری از وقوع آنها است.
داشتن لوح کیفیت از نظر پزشکان چه مفهوم و اهمیتی دارد؟
طبق یک نظر سنجی که ما از مسئولان فنی آزمایشگاهها داشتیم،
همه از تلاشی که برای دریافت لوح کیفیت کردند احساس رضایت و تمایل به ادامه آن داشتند و اظهار کردند که در جلب اطمینان پزشکان موفق‌تر بوده‌اند،
چون پزشکان متوجه شدند که علاوه بر سیستمی که بطور معمول کارکرد آزمایشگاه را کنترل می‌کند،
یک مقام بالاتر بر روی کار آنها نظارت دارد اما تا به‌حال نظر سنجی مستقیمی از پزشک‌ها صورت نگرفته است.
نشان لوح کیفت آزمایشگاه
تاکنون چند آزمایشگاه در سطح کشور موفق به دریافت لوح کیفیت شده‌اند؟
در حال حاضر حدود ۳۵ آزمایشگاه در سراسر کشور دارای این لوح هستند.
چند آزمایشگاه دارای لوح هم طی سال‌های گذشته به علل مختلف از جمله عدم موفقیت در استمرار اجرای استانداردها،
با نامه رسمی اداره کل آزمایشگاه مرجع سلامت لوح کیفیتشان لغو شده ، که این امر نشانی از اهمیت بالای این نشان است.
طرح اهدای لوح کیفیت آیا مدل مشابهی در کشورهای پیشرفته نیز دارد؟ آیا این طرح از کشورهای دیگر الگوبرداری شده است؟
شاید بتوان گفت لوح کیفیت مدل ایرانی اعتباربخشی داوطلبانه است که به پیشنهاد آقای دکتر صفایی مدیرکل وقت چند ماه بعد از ابلاغ استانداردها ارائه شد.
اعتباربخشی داوطلبانه در امریکا و بسیاری کشورهای اروپایی و آسیایی وجود دارد.
بطور معمول آزمایشگاهها برای آن که مجوز فعالیت داشته باشند ملزم به رعایت حداقل الزامات پایه هستند.
ولی بعضی آزمایشگاهها برای دستیابی به کیفیت بالاتر وکسب اعتبار بیشتر و جلب اعتماد مشتریان شان،
تمایل دارند استانداردهای حرفه‌ای را در سطوح بالاتر و تخصصی تر اجرا کنند و وارد مسیر اعتباربخشی داوطلبانه می‌شوند،
یعنی به سازمان‌های اعتباربخش درخواست می‌دهند تا بر اساس استانداردهای سخت گیرانه تری مورد ارزیابی قرار بگیرند،
و در صورت موفقیت، مدرک یا اعتبارنامه‌ای دریافت می‌کنند که نشان دهنده برتری آنها از لحاظ اجرای استانداردهای تخصصی است.
مثلا در امریکا همه آزمایشگاهها موظفند الزامات CLIA را رعایت کنند،
ولی آزمایشگاهی که توسط CAP اعتباربخشی شده همه می‌دانند که استانداردها را در سطح بالاتری پیاده کرده و در رقابت قطعا موفق‌تر خواهند بود.
در کشورهای اروپایی و آسیایی استاندارد ISO 15189 بطور شایعی بخصوص در دهه گذشته به عنوان استاندارد اعتباربخشی استفاده می‌شود.
مطالب بیشتر:
بدون دیدگاه