تست هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH)
هورمون ACTH نقش مهمی را در تنظیم عملکرد غدد فوق کلیوی دارد. این هورمون می تواند منجر به تحریک هورمون دیگری به نام کورتیزول شود.
کورتیزول که با نام هورمون استرس نیز شناخته می شود برای تنظیم سوخت و ساز قند، پروتئین و چربی های بدن تولید می شود و میزان آن با قرار گرفتن در شرایط استرس زا افزایش می یابد. آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) برای اندازه گیری سطح هورمون ACTH در خون انجام شده و هدف از انجام آن بررسی عملکرد هیپوفیز و آدرنال، شناسایی اختلالات مرتبط با غدد فوق کلیوی و تشخیص دلایل تولید بیش از حد یا کمبود هورمون کورتیزول می باشد.
در ادامه برای مطالعه مطالب ذیل همراه ما باشید.
هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) چیست؟
در ابتدای مطلب می خواهیم به بررسی بیشتر هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک بپردازیم. این هورمون توسط غده هیپوفیز در مغز تولید می شود و غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه ها قرار دارد را تحریک می کند تا هورمون کورتیزول را ترشح کند. هورمون کورتیزول در بسیاری از عملکردهای بدن همچون تنظیم قند خون و چربی و پروتئین نقش دارد و می تواند به بدن کمک کند تا به استرس پاسخ مناسبی دهد.
به عبارت دیگر زمانی که فرد در شرایط استرس زا قرار می گیرد سیستم عصبی مرکزی از طریق ارسال پیام به غده هیپوفیز درخواست ترشح هورمون ACTH را می کند. هورمون ACTH وارد خون می شود و با ورود به غده آدرنال منجر به ترشح کورتیزول می گردد.
هورمون کورتیزول در تنظیم پاسخ بدن به استرس نقش مهمی را داشته و می تواند در عملکردهای بدن اعم از افزایش سطح قند خون و کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار باشد.
آزمایش ACTH به چه دلیلی انجام می شود؟
تست ACTH یک نوع تست خون است که میزان هورمون آدرنوکورتروپیک را اندازه گیری می کند. به طور معمول آزمایش ACTH در کنار آزمایش کورتیزول درخواست می شود. دلیل آن هم این است که علائمی که نشان دهنده هورمون ACTH خیلی زیاد یا خیلی کم هستند می توانند ناشی از تولید بیش از حد یا کمبود هورمون کورتیزول باشند.
در مواقعی که پزشک تشخیص دهد سطح هورمون کورتیزول بیماران غیر طبیعی است برای تشخیص و ارزیابی دقیق این آزمایش را تجویز می نماید.
این آزمایش برای تشخیص بیماری های مرتبط با غدد فوق کلیوی و غده هیپوفیز همچون سندرم کوشینگ، بیماری آدیسون و تومورهای غده آدرنال و هیپوفیز درخواست می شود.
لذا از آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) می توان برای نظارت بر میزان اثربخشی درمان پس از تشخیص نارسایی شناخته شده آدرنال نیز استفاده کرد.
تست آدرنوکورتیکوتروپیک چه زمانی درخواست می شود؟
زمانی که پزشک علائم مرتبط با تولید بیش از حد یا کمبود هورمون کورتیزول را در بیماران مشاهده می کند، آزمایش ACTH را تجویز خواهد کرد.
لازم به ذکر است که میزان این هورمون در بدن می تواند مرتبط با سطح هورمون ACTH باشد. از جمله علائمی که مرتبط با سطح بالای هورمون کورتیزول هستند عبارتند از:
- افزایش وزن
- موی بدن زیاد
- چربی های اضافی در ناحیه شانه
- خستگی مکرر
- جوش و آکنه
- ضعف عضلانی
لذا علائمی که مرتبط با سطح پایین هورمون کورتیزول هستند شامل موارد ذیل می باشند:
- تهوع و استفراغ
- اسهال
- درد شکم
- کاهش وزن
- خستگی و سرگیجه
- میل زیاد به نمک
- بروز لک های تیره بر روی پوست
نحوه انجام آزمایش ACTH
آزمایش ACTH یک تست خون ساده است که برای انجام آن می توانید به آزمایشگاه تخصصی فارابی مراجعه نمائید. تکنسین های آزمایشگاه در وهله اول یک نوار را در اطراف بازوی شما می بندند و ناحیه مورد نظر را ضد عفونی می کنند. سپس از طریق سوزن مقدار کافی از خون را دریافت کرده و برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می نمایند.
لذا پیش از آزمایش چندین نکات مهم به منظور آمادگی شما برایتان ارائه خواهد شد که در ادامه مطلب به مهم ترین آنها اشاره خواهیم نمود.
نکات مهم پیش از انجام آزمایش ACTH
- بیماران برای انجام آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) بایستی ناشتا باشند و از هر گونه استرس دوری کنند.
- از آنجا که سطح هورمون ACTH در طول روز نوسان دارد پزشکان آزمایشگاه فارابی زمان خاصی را برای انجام آزمایش تعیین می کنند.
- مصرف برخی از داروها می تواند در نتایج آزمایش اثرگذار باشد، از همین رو لازم است بیماران پزشک را در اطلاع هر گونه دارویی که مصرف می کنند، قرار دهند.
عوامل مؤثر در نتایج آزمایش ACTH
توجه داشته باشید که عوامل مختلفی می توانند در نتایج آزمایش شما اثرگذار باشند که از جمله آنها مصرف داروهای خاص می باشد. داروهایی همچون لیتیوم، انسولین، کورتیکواستروئیدها و آمفتامین در نتایج آزمایش ACTH اختلال ایجاد می کنند.
زمانی که بیمار پیش از آزمایش در معرض شرایط استرس زا قرار گیرد و یا در دوران بارداری یا قاعدگی باشد این شرایط می توانند در نتایج آزمایش وی اثرگذار باشند.
همچنین از آنجا که سطح هورمون ACTH در طول روز نوسان دارد در هنگام صبح سطح این هورمون بالاتر بوده و در هنگام شب پایین تر خواهد بود. از همین رو پزشکان زمان مناسب را به منظور دریافت نتایج دقیق برای انجام آزمایش تعیین خواهند نمود.
تفسیر نتایج آزمایش آدرنوکورتیکوتروپیک
به طور معمول آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) معمولاً به همراه تست کورتیزول درخواست می شود. از همین رو تفسیر نتایج این آزمایش ها با هم بررسی خواهند شد.
چنانچه در نتایج آزمایش سطح ACTH و کورتیزول بالا باشد ممکن است نشان دهنده ابتلا به بیماری کوشینگ باشد. سطح پایین ACTH و سطح بالای کورتیزول می تواند به معنی وجود تومور غده فوق کلیوی و یا سندرم کوشینگ باشد.
در صورتی که نتایج آزمایش میزان هورمون ACTH را بالا نشان دهد و هورمون کورتیزول در سطح پایین باشد پزشک ممکن است بیماری آدیسون را تشخیص دهد. اما اگر هر دو هورمون در سطح پایینی باشند امکان دارد ناشی از کم کاری غده هیپوفیز باشد.
لازم به ذکر است که برای تفسیر نتایج آزمایش ACTH تنها به موارد فوق بسنده نکنید و حتماً نتایج آزمایش خود را به پزشکان متخصص نشان دهید.
پیشنهاد پایانی به همراهان عزیز
تفسیر آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک به پزشک کمک می کند تا با تشخیص سریع اختلالات مرتبط با هورمون کورتیزول بتواند درمان های مؤثری را تجویز نماید.
شما می توانید برای انجام آزمایش هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) در محیط مجهز و آرام به آزمایشگاه فارابی مراجعه نمائید. در این آزمایشگاه معتبر کلیه آزمایش های تشخیصی با نتایج دقیق و در کمترین زمان بررسی و ارائه می شوند.
راه های ارتباطی با ما
آدرس آزمایشگاه
تهران، خیابان شریعتی، نبش ظفر
بدون دیدگاه