تفسیر آزمایش
WBC
این سه حرف مخفف «سلولهای سفیدخون» و نشان‌دهنده گلبول‌های سفید است.
اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون یکی از روش‌های اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است،
چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.
شمارش WBCها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و جزء دیگر شمارش،
جزء به جزء این سلول‌ها چون گلبول سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است،
که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود،
درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبولسفید است.
مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از ۲ سال مقدار گلبولسفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.
محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.
چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟
لکوپنی یا کاهش گلبولسفید به مقادیر زیر ۴هزار گفته می‌شود که معمولا در نتیجه نارسایی مغز استخوان،
مسمومیت دارویی عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه،بیماری‌های خودایمنی، ایدز، به وجود می‌آید.
در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان (مثلا بعد از شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و…) هم این مقدار کاهش مییابد.
چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟
افزایش گلبولسفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از ۱۰هزار گفته می‌شود.
که به طور معمول نشان‌دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن و یا لوسمی یا سرطان خون است.
ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهند.
تفسیر آزمایش
نکته:
عمل اصلی گلبولسفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسوول بروز واکنش هستند.
تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.
فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.
Hgb
در برگه‌های آزمایش مختلف ممکن است به صورت‌های مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود.
هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول قرمز است.
این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاه‌های مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد.
هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب می‌شود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد می‌کند.
اندازه‌گیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشان‌هنده تعداد گلبول‌های قرمز است.
مقادیر طبیعی: مقدار طبیعی برای آقایان بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسی‌لیتر است
و برای خانم‌ها مقادیر بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی‌لیتر طبیعی محسوب می‌شود.
محدوده خطر: هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب می‌آیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.
تفسیر آزمایش
چه چیزهایی باعث کاهش آن می‌شود؟
دقیقا همان دلایل کاهش گلبول‌های قرمز چون هموگلوبین را هم تخریب می‌کنند باز کاهش مقدار آن در خون می‌شوند.
کمخونی، خون‌ریزی شدید، سرطان، سوءتغذیه، بیماری لوپوس، بیماری‌های کلیوی و بزرگی طحال باعث کاهش هموگلوبین می‌شوند.
مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، آسپیرین و ایندومتاسین و همچنین داروهای ضدسرطان هم هموگلوبین خون را کم می‌کنند.
چه چیزهایی باعث افزایش آن می‌شود؟
مشکلات ریوی، سوختگی شدید، نارسایی مزمن ریه و از دست دادن زیاد آب (دهیدراسیون) مقدار این ماده حیاتی را افزایش می‌دهند.
جنتامایسین و متیل‌دوپا هم جزو داروهایی هستند که عوارض جانبی‌شان افزایش Hgb است.
نکته:
مقدار Hgb در بارداری کاهش مییابد چون با اینکه خون‌سازی کمی بیشتر شده است
اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسی‌لیتر آن کاهش مییابد.
زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین می‌شود.
در طحال اغلب سلولهای پیرخون تخریب می‌شوند.
بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلول‌ها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ می‌دهد.
تفسیر آزمایش
Plt
پلاکت‌ها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلولهای خونی بسیار کوچک‌ترند.
این ساختارها حاوی آنزیم‌هایی هستند که باعث انعقاد خون می‌شوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خون‌ریزی و خارج شدن گلبول‌قرمز از داخل رگ است.
Plt نشان‌دهنده تعداد پلاکت‌ها در هر میلی‌لیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ‌ترین عدد برگه آزمایش خون است.
به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماری‌های خونی هم استفاده می‌شود.
مقادیر طبیعی: پلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلی‌مترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.
محدوده خطر: پلاکت زیر ۵۰ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.
چه چیزهایی آن را کاهش می‌دهد؟
بزرگ شدن طحال، خون‌ریزی شدید و مصرف پلاکت، لوسمی یا سرطان خون ترومبوسیتوپنی، (انواع وراثتی کمبود پلاکت)،
انعقاد منتشر خون در داخل رگ‌ها، شیمی‌درمانی بعد از سرطان، عفونت و نارسایی مغز استخوان باعث کاهش PH می‌شود.
عدم تولید پلاکت هم می‌تواند به خاطر مشکلات استخوانی باشد.
تفسیر آزمایش
چه چیزهایی آن را افزایش می‌دهد؟
بیماری آرتریت روماتویید، کمخونی فقر آن و مشکلات بعد از برداشت طحال باعث افزایش مقدار پلاکت می‌شوند.
به این عوامل میتوان بعضی سرطان‌ها و بیماری‌های ژنتیکی خاص را هم اضافه کرد.
نکته تفسیر آزمایش :
ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت می‌شود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا می‌کند.
قرص‌های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت می‌شوند. در حالی که استامینوفن پلاکت را کاهش می‌دهد.
صبح آزمایش خون بدهید
انجام آزمایش خون یکی از ساده‌ترین روش‌های آزمایش است.
با پیشرفت تکنولوژی و وجود دستگاه‌های جدید معمولا پس از چند دقیقه میتوان پاسخ این آزمایش را دریافت کرد.
برای انجام این آزمایش حدود ۵ تا ۷ میلی‌لیتر از خون وریدی لازم است
که معمولا آن را در یک لوله آزمایش که با ماده ضدانعقاد خون پوشیده شده است جمع‌آوری می‌کنند.
برای حل شدن بهتر ماده ضدانعقاد با خون موقع خونگیری و کمی بعد از آن لوله را تکان می‌دهند.
تفسیر آزمایش
در طی انجام آزمایش باید از هر اتفاقی که موجب تخریب سلولهای خونی می‌شود جلوگیری کرد.
بعد از انجام آزمایش باید مدتی روی محل خونگیری فشار وارد کرد تا خون بند بیاید.
در موارد کمخونی شدید هم خونگیری برای انجام آزمایش خون مشکلی ایجاد نمی‌کند.
برای کسانی که ترس از سوزن و یا دیدن خون دارند باید تمهیدات ویژه در نظر گرفته شود.
به غیر از اجزای اصلی آزمایش خون مثل مقادیر پلاکت، گلبولسفید و قرمز، هموگلوبین، مقیاس‌های دیگری مثل MCV و MCH و MCHC وجود دارند
که همه مربوط به گلبول‌قرمز و اندازه، شکل و مقدار هموگلوبین آن هستند.
مقادیر متفاوت هر کدام از اینها می‌تواند نشان‌دهنده نوع خاصی از کمخونی باشد.
بهترین زمان برای انجام آزمایش خون صبح و در شرایط طبیعی بدن است.
استرس، فعالیت شدید و یا خون‌ریزی حاد می‌تواند نتایج را کمی تغییر دهد.
مطالب بیشتر:
بدون دیدگاه